Η εφημερίδα Μακεδονία στο φύλλο της 21ης Νοεμβρίου του 2009 πραγματοποίησε 2σέλιδο αφιέρωμα στο βιβλίο Η Ελλάδα του Παραφυσικού και στον συγγραφέα του Νικόλαο Κουμαρτζή, με τίτλο "Ο συγγραφέας του βιβλίου Η Ελλάδα του Παραφυσικού Νικόλαος Κουμαρτζής μιλά στη "Μ": Η έρευνα της παραψυχολογίας στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1930".Παρακάτω παρατίθενται οι επίμαχες σελίδες της εφημερίδας προς ανάγνωση, καθώς και ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε ο Ν. Κουμαρτζής στη δημοσιογράφο Στελίνα Μαργαριτίδου.
γράφει η
συντακτική ομάδα του Ψ Blog
συντακτική ομάδα του Ψ Blog
(Στελίνα Μαργαριτίδου) Ποια είναι τα δεδομένα που έχουμε σήμερα για την Παραψυχολογική έρευνα στην Ελλάδα;
(Νικόλαος Κουμαρτζής) Κατ' αρχήν, είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι μιλάμε για την ακαδημαϊκή Παραψυχολογία, έναν πολύ αυστηρό επιστημονικό κλάδο που ασχολείται με την έρευνα παραφυσικών φαινομένων και άγνωστων δυνατοτήτων της ανθρώπινης συνείδησης.
Στη χώρα μας λοιπόν ο κλάδος δεν εκπροσωπείται με κάποια έδρα (ή έστω κάποιο μάθημα) σε ελληνικό πανεπιστήμιο, κάτι που δεν ισχύει φυσικά στο εξωτερικό όπου υπάρχουν πανεπιστημιακά ιδρύματα με πλήρη μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα πάνω στην Παραψυχολογία (όπως δεκαετίες τώρα το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, αλλά και το νεότερο και πιο δραστήριο σήμερα παγκοσμίως Πανεπιστήμιο του Northampton). Επίσης, στην Ελλάδα δεν έχουμε σήμερα κέντρα ή ινστιτούτα ερευνών που να ασχολούνται με παραψυχολογικές έρευνες, όπως συμβαίνει π.χ. στην Αγγλία με τη British Society for Psychical Research (1882 μέχρι σήμερα), στη Γαλλία με το Institute Metaphysique International κ.α.
Συμβαίνει όμως το εξής οξύμωρο: παρά την πλήρη απουσία συλλογικής προσπάθειας εντός συνόρων, Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στην διεθνή παραψυχολογική κοινότητα εβρισκόμενοι πολλές φορές στην πρώτη γραμμή του κλάδου με σημαντικότατες ανακαλύψεις. Πάρτε για παράδειγμα τον Dr. Mario Varvoglis που διετέλεσε πρόεδρος του Parapsychological Association (ένα διεθνές ίδρυμα που δέχεται ως μέλη αποκλειστικά επιστήμονες με διδακτορικό τίτλο παραψυχολογίας) ή τον Dr. Marios Kittenis που απέδειξε με χρήση εγκεφαλογράφων την τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ δύο απομακρυσμένων εγκεφάλων. Φυσικά, υπάρχει και ένας εξαίρετος ακαδημαϊκός σε ελληνικό πανεπιστήμιο με συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια Παραψυχολογίας, όμως προτιμώ να κρατήσω την ανωνυμία του για ευνόητους λόγους.
(Σ. Μ.) Τα παραπάνω είναι κάτι νέο για την Ελλάδα;
(Ν. Κ.) Σίγουρα όχι, μιας και η λαμπρή περίοδος της ακαδημαϊκής Παραψυχολογίας στη χώρα μας ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα. Αναφέρομαι στην περίοδο 1923-33, όταν η Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών παρουσιάζε αξιοθαύμαστο έργο. Υπό την προεδρία του Άγγελου Τανάγρα (κατά κόσμον Άγγελος Ευαγγελίδης, αρχίατρος του Πολεμικού Ναυτικού) πραγματοποίησε διεθνή πειράματα (όπως π.χ. με το γερμανικό Πανεπιστήμιο Tübingen), κατέγραψε πλήθος παραφυσικών εκδηλώσεων στην ελληνική επικράτεια, αλλά και εισήγαγε μαθήματα πειραματικής τηλεπάθειας (και αργότερα ολόκληρη σειρά ψυχικών φαινομένων) στη διδακτική ύλη του Εθνικού Πανεπιστημίου Ελλάδος.
Και όλα αυτά, ενώ έχαιρε της εκτίμησης της ελληνικής αφρόκρεμας. Αρκεί να αναφέρω πως βασικός χορηγός της εταιρίας ήταν η Αλεξάνδρα Χωρέμη-Μπενάκη (της γνωστής οικογένειας), ενώ μέλη της ήταν καθηγητές της Πανεπιστημιακής Ακαδημίας και του Εθνικού Πανεπιστημίου, διοικητικά στελέχη της Λαϊκής Τράπεζας και της Εθνικής Τραπέζης, πρόεδροι και επόπτες του Δημόσιου Ψυχιατρίου και του Αρσάκειου Νοσοκομείου κ.ά.
Δυστυχώς, η εταιρία σιγά-σιγά «έσβησε» μέσα στο ασταθέστατο πολιτικό περιβάλλον της εποχής. Έκτοτε, καμία ισάξια συλλογική ακαδημαίκή προσπάθεια δεν έχει κάνει την εμφάνιση της. Ίσως μόνο (σε μικρότερη φυσικά έκταση) δύο φοιτητικές ομάδες στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, οι Κ.Α.Π.Α. και Κ.Α.Π.Θ. αντίστοιχα που διοργάνωναν διαλέξεις και ομιλίες σε πανεπιστημιακές αίθουσες την πενταετία 2003-2007.
(Σ. Μ.) Για ποιο λόγο πιστεύεις ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον γύρω από το θέμα; Επειδή "πουλάει" ή μήπως συμβαίνει και κάτι άλλο;
(Ν. Κ.) Ενδιαφέρον πάντα υπήρχε και θα υπάρχει, διότι πολύ απλά ο άνθρωπος είναι ένα αξιοθαύμαστο ον που από τα πρώτα βήματα της ζωής του είναι ικανό να θέτει ερωτήματα που μέχρι να πεθάνει παραμένει ανίκανο να απαντήσει: επιβιώνει η συνείδηση μετά το θάνατο;, υπάρχει νοημοσύνη πίσω από τη φύση ή είναι όλα τυχαία; και ούτω καθεξής. Σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα προσπαθεί να βρει απαντήσεις η ακαδημαϊκή Παραψυχολογία.
Με λίγα λόγια, το ενδιαφέρον του κόσμου είναι έμφυτο όμως χάνεται στους περισσότερους από εμάς μέσα στην καθημερινότητα μας. Πως άλλωστε να διατηρήσουμε ζωντανές πνευματικές αναζητήσεις όταν τα πάντα γύρω μας αφορούν προτίστως υλικές ανάγκες; Η "μόδα" για την οποία κάνεις λόγο λοιπόν δεν αφορά την ύπαρξη του ενδιαφέροντος που υπάρχει ούτως ή άλλως έμφυτο, αλλά στο γεγονός ότι κάποιες περιόδους η ενασχόληση με αυτά τα ερωτήματα υπερπροβάλλεται από τα ΜΜΕ με απώτερο σκοπό την τηλεθέαση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τα τελευταία 2-3 χρόνια, με επιφανειακό τρόπο ώστε να απευθύνεται και να διασκεδάζει μεγάλες και ετερόκλητες μάζες ανθρώπων.
Η προβολή αυτή όμως δεν έχει καμία σχέση με την ακαδημαίκή Παραψυχολογία, η οποία αναζητάει επιστημονικές αλήθειες και με τις έρευνες της επηρεάζει το μέλλον της επιστήμης και κατ' επέκταση της ανθρώπινης αντίληψης. Η ακαδημαϊκή Παραψυχολογία απευθύνεται σε μορφωμένους ανθρώπους, με κριτική σκέψη, που αναζητούν τη γνώση και την παιδεία και όχι την διασκέδαση. Για το λόγο αυτό, ο πυρήνας των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τον κλάδο δεν μεγαλώνει ή μειώνεται δραματικά ανάλογα με την εκάστοτε "μόδα". Είναι σταθερός.
(Νικόλαος Κουμαρτζής) Κατ' αρχήν, είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι μιλάμε για την ακαδημαϊκή Παραψυχολογία, έναν πολύ αυστηρό επιστημονικό κλάδο που ασχολείται με την έρευνα παραφυσικών φαινομένων και άγνωστων δυνατοτήτων της ανθρώπινης συνείδησης.
Στη χώρα μας λοιπόν ο κλάδος δεν εκπροσωπείται με κάποια έδρα (ή έστω κάποιο μάθημα) σε ελληνικό πανεπιστήμιο, κάτι που δεν ισχύει φυσικά στο εξωτερικό όπου υπάρχουν πανεπιστημιακά ιδρύματα με πλήρη μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα πάνω στην Παραψυχολογία (όπως δεκαετίες τώρα το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, αλλά και το νεότερο και πιο δραστήριο σήμερα παγκοσμίως Πανεπιστήμιο του Northampton). Επίσης, στην Ελλάδα δεν έχουμε σήμερα κέντρα ή ινστιτούτα ερευνών που να ασχολούνται με παραψυχολογικές έρευνες, όπως συμβαίνει π.χ. στην Αγγλία με τη British Society for Psychical Research (1882 μέχρι σήμερα), στη Γαλλία με το Institute Metaphysique International κ.α.
Συμβαίνει όμως το εξής οξύμωρο: παρά την πλήρη απουσία συλλογικής προσπάθειας εντός συνόρων, Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στην διεθνή παραψυχολογική κοινότητα εβρισκόμενοι πολλές φορές στην πρώτη γραμμή του κλάδου με σημαντικότατες ανακαλύψεις. Πάρτε για παράδειγμα τον Dr. Mario Varvoglis που διετέλεσε πρόεδρος του Parapsychological Association (ένα διεθνές ίδρυμα που δέχεται ως μέλη αποκλειστικά επιστήμονες με διδακτορικό τίτλο παραψυχολογίας) ή τον Dr. Marios Kittenis που απέδειξε με χρήση εγκεφαλογράφων την τηλεπαθητική επικοινωνία μεταξύ δύο απομακρυσμένων εγκεφάλων. Φυσικά, υπάρχει και ένας εξαίρετος ακαδημαϊκός σε ελληνικό πανεπιστήμιο με συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια Παραψυχολογίας, όμως προτιμώ να κρατήσω την ανωνυμία του για ευνόητους λόγους.
(Σ. Μ.) Τα παραπάνω είναι κάτι νέο για την Ελλάδα;
(Ν. Κ.) Σίγουρα όχι, μιας και η λαμπρή περίοδος της ακαδημαϊκής Παραψυχολογίας στη χώρα μας ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα. Αναφέρομαι στην περίοδο 1923-33, όταν η Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών παρουσιάζε αξιοθαύμαστο έργο. Υπό την προεδρία του Άγγελου Τανάγρα (κατά κόσμον Άγγελος Ευαγγελίδης, αρχίατρος του Πολεμικού Ναυτικού) πραγματοποίησε διεθνή πειράματα (όπως π.χ. με το γερμανικό Πανεπιστήμιο Tübingen), κατέγραψε πλήθος παραφυσικών εκδηλώσεων στην ελληνική επικράτεια, αλλά και εισήγαγε μαθήματα πειραματικής τηλεπάθειας (και αργότερα ολόκληρη σειρά ψυχικών φαινομένων) στη διδακτική ύλη του Εθνικού Πανεπιστημίου Ελλάδος.
Και όλα αυτά, ενώ έχαιρε της εκτίμησης της ελληνικής αφρόκρεμας. Αρκεί να αναφέρω πως βασικός χορηγός της εταιρίας ήταν η Αλεξάνδρα Χωρέμη-Μπενάκη (της γνωστής οικογένειας), ενώ μέλη της ήταν καθηγητές της Πανεπιστημιακής Ακαδημίας και του Εθνικού Πανεπιστημίου, διοικητικά στελέχη της Λαϊκής Τράπεζας και της Εθνικής Τραπέζης, πρόεδροι και επόπτες του Δημόσιου Ψυχιατρίου και του Αρσάκειου Νοσοκομείου κ.ά.
Δυστυχώς, η εταιρία σιγά-σιγά «έσβησε» μέσα στο ασταθέστατο πολιτικό περιβάλλον της εποχής. Έκτοτε, καμία ισάξια συλλογική ακαδημαίκή προσπάθεια δεν έχει κάνει την εμφάνιση της. Ίσως μόνο (σε μικρότερη φυσικά έκταση) δύο φοιτητικές ομάδες στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, οι Κ.Α.Π.Α. και Κ.Α.Π.Θ. αντίστοιχα που διοργάνωναν διαλέξεις και ομιλίες σε πανεπιστημιακές αίθουσες την πενταετία 2003-2007.
(Σ. Μ.) Για ποιο λόγο πιστεύεις ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον γύρω από το θέμα; Επειδή "πουλάει" ή μήπως συμβαίνει και κάτι άλλο;
(Ν. Κ.) Ενδιαφέρον πάντα υπήρχε και θα υπάρχει, διότι πολύ απλά ο άνθρωπος είναι ένα αξιοθαύμαστο ον που από τα πρώτα βήματα της ζωής του είναι ικανό να θέτει ερωτήματα που μέχρι να πεθάνει παραμένει ανίκανο να απαντήσει: επιβιώνει η συνείδηση μετά το θάνατο;, υπάρχει νοημοσύνη πίσω από τη φύση ή είναι όλα τυχαία; και ούτω καθεξής. Σε αυτά ακριβώς τα ερωτήματα προσπαθεί να βρει απαντήσεις η ακαδημαϊκή Παραψυχολογία.
Με λίγα λόγια, το ενδιαφέρον του κόσμου είναι έμφυτο όμως χάνεται στους περισσότερους από εμάς μέσα στην καθημερινότητα μας. Πως άλλωστε να διατηρήσουμε ζωντανές πνευματικές αναζητήσεις όταν τα πάντα γύρω μας αφορούν προτίστως υλικές ανάγκες; Η "μόδα" για την οποία κάνεις λόγο λοιπόν δεν αφορά την ύπαρξη του ενδιαφέροντος που υπάρχει ούτως ή άλλως έμφυτο, αλλά στο γεγονός ότι κάποιες περιόδους η ενασχόληση με αυτά τα ερωτήματα υπερπροβάλλεται από τα ΜΜΕ με απώτερο σκοπό την τηλεθέαση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τα τελευταία 2-3 χρόνια, με επιφανειακό τρόπο ώστε να απευθύνεται και να διασκεδάζει μεγάλες και ετερόκλητες μάζες ανθρώπων.
Η προβολή αυτή όμως δεν έχει καμία σχέση με την ακαδημαίκή Παραψυχολογία, η οποία αναζητάει επιστημονικές αλήθειες και με τις έρευνες της επηρεάζει το μέλλον της επιστήμης και κατ' επέκταση της ανθρώπινης αντίληψης. Η ακαδημαϊκή Παραψυχολογία απευθύνεται σε μορφωμένους ανθρώπους, με κριτική σκέψη, που αναζητούν τη γνώση και την παιδεία και όχι την διασκέδαση. Για το λόγο αυτό, ο πυρήνας των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τον κλάδο δεν μεγαλώνει ή μειώνεται δραματικά ανάλογα με την εκάστοτε "μόδα". Είναι σταθερός.
Νίκο μου, συγχαρητήρια για μια ακόμη φορά. Η ενημέρωση είναι διάδοση ιδεών και είναι καιρός να στραφούμε στο διαφορετικό της παραψυχολογίας, όχι πάλι σαν μια διέξοδο από την ρουτίνα μας, αλλά σαν μια είσοδο σε κάτι καλύτερο!
Δημοσίευση σχολίου