120 Χρόνια Παραψυχολογία: Τι Έχει Αποδειχθεί;

Αρχικός Τίτλος:
1889-2009: 120 Χρόνια Παραψυχολογία
Τι Έχει Αποδειχθεί Μέχρι Σήμερα;
Τηλεπάθεια, Εξω-Αισθητήρια Αντίληψη, Πρόγνωση, Τηλεκίνηση

«Μιλάς σοβαρά τώρα Νίκο;» με ρώτησε ένας κατά τ' άλλα μορφωμένος συνομιλητής μου, καθώς προσπαθούσα να του εξηγήσω τι ακριβώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ως προς τα παραφυσικά φαινόμενα και τι πλέον θεωρείται αντικειμενική πραγματικότητα.
«Η πραγματικότητα διαφέρει πολύ από τις χολιγουντιανές ταινίες» του ανέφερα μεταξύ άλλων, «παραμένει όμως άκρως συναρπαστική και ανατρεπτική ως προς τη συμβατική επιστήμη». Ακόμα όμως και η παραμικρή αποδοχή της ύπαρξης τέτοιων φαινόμενων έμοιαζε αδύνατη μέσα στο μυαλό του.

Μιλάω Σοβαρά Λοιπόν;
Φέτος, ο κλάδος της Παραψυχολογίας κλείνει 120 χρόνια ζωής, στη διάρκεια των οποίων έχει καταφέρει να παράγει έναν τεράστιο και άκρως πειστικό όγκο επιστημονικών δεδομένων που δεν αφήνουν κανένα χώρο για αμφιβολίες.
«Εκτός βέβαια και αν υπάρχει μία γιγαντιαία συνομωσία στην οποία συμμετέχουν τουλάχιστον τριάντα πανεπιστήμια σε ολόκληρο τον κόσμο και αρκετές εκατοντάδες εξαιρετικά αξιόλογοι ερευνητές σε πλήθος επιστημονικών πεδίων, οι περισσότεροι εκ των οποίων μάλιστα σκεπτικιστές» όπως αναφέρει ο καθηγητής J. K. Eysenck, πρόεδρος του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Όταν δηλώσεις σαν την παραπάνω γίνονται εν έτη 1957, είναι δυνατόν σήμερα να με ρωτούν αν μιλάω σοβαρά; Ποιος ξέρει, ίσως είχα συνηθίσει σε μία πιο υπεύθυνη και ενημερωμένη πρώτη αντίδραση ένα χρόνο τώρα στη Μεγάλη Βρετανία.
Μιλάω σοβαρά λοιπόν; Σαφώς και ναι, έχοντας επίγνωση όλη την ανοησία και τη γελοιότητα που υπάρχει γύρω μας και διάφοροι συνδέουν με παραφυσικά φαινόμενα, ή την τυχοδιωκτική χρήση του όρου παραψυχολογία από αυτοαποκαλούμενους "παραφυσικούς ερευνητές", μελλοντολόγους κ.ά.
Τα παραφυσικά φαινόμενα όχι απλά υπάρχουν, αλλά πλέον δεν είναι θέμα προσωπικής πίστης. Αποτελούν αντικειμενική πραγματικότητα σε σημαντικό βαθμό, μιας και έχουν καταγραφεί σε εκατοντάδες πειράματα, κάτι που δεν αμφισβητείται πλέον από ενημερωμένους επιστήμονες.
Συγκεκριμένη εξήγηση του πως λειτουργούν ακόμα δεν υπάρχει, αν και προτάθηκαν πολλές θεωρίες, γι' αυτό άλλωστε και η συμβατική επιστήμη δυσκολεύεται να τα αποδεχτεί στο σύνολο τους. Όσοι όμως επιστήμονες, ακόμα και ακραίοι σκεπτικιστές, έχουν μελετήσει τον όγκο των επιστημονικών δεδομένων συμφωνούν πλέον πως όντως κάτι πολύ ενδιαφέρον υπάρχει στην όλη υπόθεση, το οποίο χρίζει σοβαρής επιστημονικής έρευνας.

Από «Δεισιδαιμονίες» Έγιναν Επιστήμη
Τα παραφυσικά φαινόμενα απασχολούσαν το ανθρώπινο μυαλό από αρχαιοτάτων χρόνων, δίχως όμως να αποτελέσουν ποτέ σοβαρά αντικείμενο επιστημονικής μελέτης. Κάπως έτσι, σταδιακά πέρασαν στην αντίληψη του μέσου ανθρώπου ως κάτι συνδεδεμένο με τη λαϊκή δεισιδαιμονία.
Αυτό όμως άλλαξε το 1880 (και κάποιες δεκαετίες πιο πριν, μεμονωμένα όμως), όταν δημιουργήθηκαν οι πρώτες εταιρίες ψυχικών ερευνών παγκοσμίως και άρχισε να παίρνει μορφή ο κλάδος της Παραψυχολογίας. Τότε ήταν που άρχισαν για πρώτη φορά να μελετούνται τέτοια φαινόμενα μέσα σε αυστηρά επιστημονικά πλαίσια και να συγκεντρώνονται σταδιακά αξιόπιστα δεδομένα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία αντικειμενική αλήθεια.
Τι έχει καταφέρει λοιπόν η Παραψυχολογία μετά από 120 χρόνια έρευνας; Έχει προσφέρει αποδείξεις και αν ναι για ποια από τα φαινόμενα; Και το κυριότερο, έχει καταφέρει να γίνει αποδεκτή ως επιστήμη;

Πως Γεννιέται η Επιστήμη;
Για να απαντήσουμε στα παραπάνω πρέπει να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η επιστήμη και τι διαδικασία ακολουθεί ώστε να κάνει αποδεκτές νέες ιδέες, μία διαδικασία λίγο έως πολύ αναμενόμενη που χωρίζεται σε τέσσερα στάδια:
Στάδιο 1) Στην αρχή εμφανίζονται πλήθος σκεπτικιστών που πολεμάνε την ιδέα, δηλώνοντας δημόσια πως είναι φύσει αδύνατο να ισχύει μιας και παραβιάζει βασικούς νόμους της επιστήμης. Το πρώτο στάδιο μπορεί να διαρκέσει χρόνια ή αιώνες, κάτι που εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο αντιτίθεται η νέα ιδέα σε θεμελιώδεις αρχές της συμβατικής επιστήμης.
Στάδιο 2) Σε δεύτερη φάση, οι σκεπτικιστές αναγκάζονται να αποδεχθούν την ιδέα ως κάτι πιθανό, που όμως τα παράγωγα της είναι πολύ πιο αδύναμα από ότι οι θιασώτες της υποστηρίζουν και άρα η όποια μελέτη δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον.
Στάδιο 3) Στο τρίτο στάδιο οι επιστήμονες των συμβατικών επιστημονικών πεδίων συνειδητοποιούν πως η ιδέα δεν είναι απλά σημαντική, αλλά ότι τα παράγωγα της είναι πολύ πιο ισχυρά και άρα άξια εκμετάλλευσης από ότι πιστευόταν.
Στάδιο 4) Στο τελευταίο στάδιο παρατηρείται το εξής παράδοξο: όσοι από τους επικριτές δήλωναν πως δεν τους ενδιέφερε καθόλου το θέμα, αρχίζουν σιγά-σιγά να υποστηρίζουν πως πρώτοι αυτοί σκέφτηκαν την ιδέα. Παράλληλα, σταδιακά ξεχνιέται πως η ιδέα θεωρούνταν αρχικά επικίνδυνη και αιρετική.

Πόσο Επιστημονική Είναι η Παραψυχολογία;
Που βρίσκεται λοιπόν η Παραψυχολογία και η ιδέα ύπαρξης παραφυσικών φαινομένων; Σύμφωνα με τον Dean Radin, διευθυντή του Consciousness Research Laboratory του Πανεπιστημίου της Νεβάδα στο Las Vegas, η Παραψυχολογία βρίσκεται κάπου μεταξύ σταδίου 1 και 2.
Πιο συγκεκριμένα αναφέρει πως: «Αν και ως ιδέα υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων, μόλις τα τελευταία 120 χρόνια κατάφεραν επιστήμονες να συγκεντρώσουν επιστημονικά δεδομένα υπέρ της ύπαρξης των φαινομένων με αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η διαδικασία και ήδη να βλέπουμε μπροστά μας τα πρώτα σημάδια του σταδίου 3.»
Έχουν όμως την ίδια άποψη και οι υπόλοιποι επιστήμονες, όσοι δηλαδή βρίσκονται εκτός του κλάδου της παραψυχολογίας; Η απάντηση είναι καταφατική, αν αναλογιστούμε πως η εξαιρετικά αρνητική στάση που υπήρχε πριν κάποιες δεκαετίες πλέον έχει μεταλλαχθεί σε μία διάθεση για συζήτηση επί του τεράστιου όγκου των δεδομένων.
Που στηρίζω έναν τέτοιο ισχυρισμό; Απλά ανατρέξτε στον μακρύ πλέον κατάλογο με τα επιστημονικά journals που έχουν δημοσιεύσει papers και έρευνες υπέρ της ύπαρξης παραφυσικών φαινόμενων: Foundaions of Physics, American Psychologist, Statistical Science, Proceedings of the IEEE (της γνωστής στο χώρο της πληροφορικής IEEE), Psychological Bulletin (ένα από τα top ranking journals για δημοσίευση paper), Physical Review κ.ά.
Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι επιστήμονες να ενδιαφερθούν για την έρευνα πάνω στα παραφυσικά φαινόμενα. Έτσι, από το 1990 και έπειτα τα σεμινάρια πάνω σε τέτοιου είδους έρευνες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των προγραμμάτων μεγάλων ετήσιων συνεδρίων, όπως των American Association for the Advancement of Science και American Statistical Association.
Και δεν είναι μόνο αυτό, μιας και η Παραψυχολογία μοιάζει πλέον να αποκτάει ευρεία αποδοχή, αν κρίνει κανείς από τις εκατοντάδες ομιλίες που έχουν δοθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε διπλωμάτες των Ηνωμένων Εθνών, σε ακαδημαϊκούς του Πανεπιστημίου του Harvard, σε επιστήμονες εταιριών (Bell Laboratories, ομιλία του Rupert Sheldrake το 2008 στη Google κ.ά.) κ.λπ.

Τα πειράματα με τα κέρματα για την ύπαρξη ή μη επιρροής του πνεύματος
πάνω στην ύλη σύντομα αντικαταστάθηκαν από πειράματα με χρήση
γεννήτριας τυχαίων αριθμών (random-number generators, RNGs).
Και εκεί, το ποσοστό επιτυχίας έφτασε κοντά στο 51%, δείχνοντας
στατιστικά ότι δεν μπορεί να ευθύνεται στην τύχη.

Τι Έχει Αποδειχθεί Λοιπόν;
Πως κατάφερε όμως ένα τόσο αμφιλεγόμενο πεδίο έρευνας να κερδίσει τέτοια αποδοχή; Όπως κάθε άλλο αντίστοιχο πεδίο στο παρελθόν φυσικά, μέσω δηλαδή σοβαρών ερευνών μέσα σε αυστηρά επιστημονικά πλαίσια που οδήγησαν σε ανακαλύψεις και αντικειμενικές αλήθειες.
120 χρόνια ερευνών λοιπόν θα περίμενε κανείς πως θα είχαν οδηγήσει στην πραγματοποίηση χιλιάδων πειραμάτων και τη συλλογή ενός τεράστιου όγκου επιστημονικών δεδομένων. Έτσι ακριβώς είναι, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που σήμερα οι απανταχού παραψυχολόγοι δεν εστιάζουν σε πειράματα συλλογής αποδείξεων (υπάρχουν ήδη υπεραρκετές), αλλά σε έρευνες για την κατανόηση της λειτουργίας των φαινόμενων.
Σας φαίνονται όλοι οι παραπάνω ισχυρισμοί πρωτοφανείς και απίστευτοι; Ας δούμε λοιπόν μέσα στις επόμενες σελίδες τι κατάφερε να αποδείξει η Παραψυχολογία στα 120 χρόνια της ύπαρξης της, αναφέροντας τις εξελίξεις σε μερικά από τα γνωστότερα φαινόμενα.

Τηλεπάθεια: Υπάρχει, Αλλά σε τι Βαθμό;
Ένα από τα παραφυσικά φαινόμενα που έχουν μελετηθεί εις βάθος και επί δεκαετίες ολόκληρες είναι αυτό της τηλεπάθειας, ή καλύτερα της επικοινωνίας μεταξύ δύο εγκεφάλων δίχως τη χρήση καμίας από τις 5 γνωστές ανθρώπινες αισθήσεις. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, για την όσο το δυνατόν πιο επιστημονική μελέτη του φαινόμενου, αναπτύχθηκε το πείραμα ganzfeld.
Πριν την έναρξη του, ο δέκτης (ένας άνθρωπος που προσπαθεί να «δεχθεί» μηνύματα) εισέρχεται σε μία κατάσταση όπου τα αισθητήρια όργανα του «κλειδώνουν». Για παράδειγμα, τα μάτια του καλύπτονται για να μην δέχεται ερεθίσματα, η ακοή του μπαίνει σε μία σταθερή κατάσταση με το να παίζεται διαρκώς στα αυτιά του δέκτη λευκός θόρυβος μέσω ακουστικών κ.ά. Όταν ο δέκτης ετοιμαστεί, ο πομπός (ένας άλλος άνθρωπος που προσπαθεί να «προβάλει» μηνύματα στον δέκτη) διαλέγει κάθε φορά (σε κάθε συνεδρία) ένα από τα 4 προκαθορισμένα σύμβολα (ή χρώματα ή νούμερα κ.ά.). Με βάση την τύχη λοιπόν, ο δέκτης αναμένεται να βρει το σωστό σύμβολο μία φορά ανά 4 συνεδρίες, ποσοστό επιτυχίας δηλαδή 25%.
Από το 1974 έως το 1997 πραγματοποιήθηκαν 2.549 σχετικά πειράματα, σύμφωνα με 40 papers που δημοσιεύθηκαν σε όλο τον κόσμο και τα οποία συγκέντρωσε και ανέλυσε ο παραψυχολόγος Dean Radin λίγα χρόνια αργότερα. Οι ερευνητές που ευθύνονταν για αυτά ήταν αξιόλογοι και επιτυχημένοι ακαδημαϊκοί όπως η ψυχολόγος Kathy Dalton του Koestler Parapsychology Unit (τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου), ο καθηγητής Dick Bierman (τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο του ’μστερνταμ), η καθηγήτρια Adrian Parker (Πανεπιστήμιο του Gothenburg, Σουηδία) κ.ά.
Τι ποσοστό επιτυχίας εμφανίστηκε λοιπόν στο σύνολο των πειραμάτων; 33.2% σε αντίθεση με το 25% που αναμενόταν. Αν και στα μάτια του μη επιστήμονα καθημερινού ανθρώπου η διαφορά μοιάζει... μικρή, εντούτοις ερευνητικά είναι τεράστια και αποτελεί μία πρώτης τάξεως απόδειξη για την πραγματικότητα του φαινόμενου. Αρκεί να σας αναφέρω πως στατιστικά υπήρχε μία πιθανότητα στο ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια (1 προς 1015) να οφείλεται κάτι τέτοιο στην τύχη, οπότε μία τέτοια (βολική είναι η αλήθεια) ερμηνεία αποκλείστηκε εξ αρχής.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Μπορούν όντως άνθρωποι να διαβάζουν τις σκέψεις μας; Σαφώς και όχι, μιας και η ζωή διαφέρει από το Χόλιγουντ όπως ανέφερα και στην αρχή του κειμένου. Αυτό όμως που αποδείχθηκε πέρα πάσης αμφιβολίας είναι ότι: «Βάση του τεράστιου όγκου αξιόπιστων πειραματικών δεδομένων που μελέτησα, αποδείχθηκε πως οι άνθρωποι κάποιες φορές λαμβάνουν μικρές ποσότητες συγκεκριμένης πληροφορίας από απόσταση δίχως τη χρήση των γνωστών μας αισθήσεων. Με λίγα λόγια, μέσω των πειραμάτων ganzfeld αποδείχθηκε πως υπάρχει τηλεπάθεια!» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο D. Radin.

«Σίγουρα θα προτιμούσατε να σας απαντούσα με σιγουριά [...] πως δεν υπάρχει το οτιδήποτε απόκρυφο. Δεν αναζητώ όμως τη συμπάθεια σας. Η πιθανότητα να υπάρχει αντικειμενικά μεταφορά σκέψεων μεταξύ δύο ανθρώπων και κατ' επέκταση τηλεπάθεια είναι κάτι που σας προτρέπω να σκεφτείτε προσεκτικά!»

Sigmund Freud

Αντίληψη Έξω από τις 5 Αισθήσεις!
Το φαινόμενο ESP διαφέρει από την τηλεπάθεια στο ότι δεν απαιτείται να υπάρχει κάποιος πομπός ώστε ο δέκτης να μπορέσει να αποκτήσει μία πληροφορία. Έτσι, ένας άνθρωπος -εφόσον το φαινόμενο υπάρχει- μπορεί να συλλέξει πληροφορίες μέσω κάποιας εξωαισθητήριας αντίληψης (αγγλ. Extra Sensory Perception) από ένα απομακρυσμένο περιβάλλον, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στο φαινόμενο remote viewing, δίχως να είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος παρατηρητής σε αυτό ώστε να του στείλει την πληροφορία.
Το γνωστότερο πείραμα για έλεγχο της ύπαρξης ή μη του εν λόγω φαινόμενου κάνει χρήση ESP καρτών, ένα συγκεκριμένο είδος δηλαδή καρτών οι οποίες είναι 5 στον αριθμό και φέρουν πάνω τους απλά γεωμετρικά σύμβολα (κύκλο, τρίγωνο κ.λπ.). Μάλιστα, ο πρώτος ερευνητής που χρησιμοποίησε τέτοιου είδους κάρτες ήταν ο Γάλλος Νομπελίστας φυσιολόγος Charles Richet, εν έτη 1889.
Η μεθοδολογία είναι απλή: σε κάθε συνεδρία επιλέγεται τυχαία μία κάρτα (είτε υπάρχει πομπός είτε όχι) και ο δέκτης προσπαθεί να «δει» το σύμβολο που αυτή φέρει. Με βάση την τύχη, από τη στιγμή που υπάρχουν 5 διαφορετικά σύμβολα ο δέκτης αναμένεται να επιλέξει σωστά μία φορά ανά 5 συνεδρίες (20% ποσοστό επιτυχίας).
Περιττό να πω πως έχουν γίνει άπειρα πειράματα με κάρτες ESP, τόσο σε ελεγχόμενες όσο και σε ανεξέλεγκτες συνθήκες. Η ανάλυση που ακολουθεί στηρίζεται αποκλειστικά σε έρευνες που δημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά journals μεταξύ 1882 και 1939. Σύμφωνα με τους J. G. Pratt, J. B. Rhine και τους συνεργάτες τους, δημοσιεύθηκαν 142 σχετικά papers που περιγράφανε 3.6 εκατομμύρια συνεδρίες σε 185 διαφορετικά πειράματα και με 4.600 συμμετέχοντες. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον παρακάτω πίνακα, όπου τα πειράματα είναι χωρισμένα σε 4 κατηγορίες.

Σήμερα χρησιμοποιείται μία εξελιγμένη μορφή του πειράματος ganzfeld,
το autoganzfeld όπου η διαδικασία είναι αυτοματοποιημένη
και ελέγχεται πλήρως από ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Αν και τα ποσοστά είναι ελαφρώς μεγαλύτερα από το αναμενόμενο 20%, ερευνητικά αποτελούν σημαντικότατη απόδειξη της ύπαρξης του φαινόμενου. Πως είναι δυνατόν κάτι τέτοιο; Εξαιτίας του ότι υπάρχουν 3.6 εκατομμύρια συνεδρίες, η πιθανότητα τα παραπάνω ποσοστά να οφείλονται στην τύχη είναι ένα προς ένα δισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια (1 προς 1021)!
Χάρη σε αυτόν τον όγκο δεδομένων έκτοτε πολλοί σκεπτικιστές άλλαξαν θέση, όπως για παράδειγμα ο καθηγητής J. K. Eysenck, πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, που δήλωσε δύο δεκαετίες αργότερα πως: «Το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει ένας μην προκατειλημμένος παρατηρητής είναι πως όντως υπάρχει ένας μικρός αριθμός ανθρώπων που μπορούν να αποκτήσουν γνώση από το μυαλό ανθρώπων ή από το εξωτερικό περιβάλλον με μέσα που δεν γνωρίζει ακόμα η επιστήμη»!

Μπορούμε να Προβλέψουμε το Μέλλον;
Στο φαινόμενο της πρόγνωσης οι αποδείξεις είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές, σύμφωνα με αξιολόγηση που πραγματοποίησαν ο Charles Honorton και η φυσιολόγος Diane Ferrari πάνω στα επιστημονικά δεδομένα που συλλέχθησαν μεταξύ 1935 και 1987 μέσω πειραμάτων "forced-choice". Τι ακριβώς είναι αυτά;
Η τυπική εκδοχή τους έχει ως εξής: ένας συμμετέχοντας καλείται να επιλέξει ένα σύμβολο από κάποιες προκαθορισμένες επιλογές, το οποίο πιστεύει ότι θα εμφανιστεί στη συνέχεια. Κατόπιν γίνεται επιλογή με τυχαίο τρόπο από τον πειραματιστή και ελέγχονται αν ταυτίζονται μεταξύ τους οι δύο επιλογές.
Βασιζόμενοι σε 113 αγγλόφωνα papers που περιγράφανε 309 πειράματα με σύνολο δύο εκατομμύρια συνεδρίες, στις οποίες συμμετείχαν 50.000 άνθρωποι και πραγματοποιήθηκαν από 62 διαφορετικούς ερευνητές, οι Honorton και Ferrari υπολόγισαν ποσοστά που έδειχναν πέρα πάσης αμφιβολίας την ύπαρξη του φαινόμενου της πρόγνωσης. Μάλιστα, η πιθανότητα τα αποτελέσματα αυτά να βασίζονταν στην τύχη ήταν ένα προς 1025!

«Άνθρωποι όπως εμείς, που πιστεύουν στη φυσική, γνωρίζουν πως ο διαχωρισμός μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος είναι απλά μία εγωιστικά επίμονη ψευδαίσθηση.»

Albert Einstein

Τηλεκίνηση: Επηρεάζει το Πνεύμα την Ύλη;
Μεταξύ 1935 και 1987 πραγματοποιήθηκαν 148 πειράματα από 52 ερευνητές πάνω στην πιθανότητα ύπαρξης επιρροής του πνεύματος πάνω στην ύλη, όπου 2.549 άνθρωποι συμμετείχαν σε 2.6 εκατομμύρια συνεδρίες.
Τι είδους πειράματα ήταν αυτά; Κάθε συμμετέχοντας καλούνταν να ρίξει ένα κέρμα και να προσπαθήσει με τη δύναμη της θέλησης του να το «αναγκάσει» να δείξει "κορώνα" αντί "γράμματα" ή το αντίθετο.
Εν έτη 1989, ο Dean Radin με την Diane Ferrari αξιολόγησαν τα αποτελέσματα όλων αυτών των πειραμάτων στα πλαίσια του Πανεπιστημίου του Princeton. Στις «συνεδρίες ελέγχου», όπου οι συμμετέχοντες απλά έριχναν το κέρμα δίχως να προσπαθούν να το «αναγκάσουν» πνευματικά να δείξει οποιαδήποτε πλευρά, είχαν ποσοστό επιτυχίας 50.02% (πολύ κοντά δηλαδή στο 50% που ήταν το ποσοστό της τύχης). Αντιθέτως, στις υπόλοιπες συνεδρίες όπου οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να «αναγκάσουν» να εμφανιστεί περισσότερες φορές η μία από τις δύο πλευρές, το ποσοστό επιτυχίας έφτασε στο 51.2%. Για ακόμα μία φορά το αποτέλεσμα δεν μοιάζει σημαντικό στον μη επιστήμονα, ερευνητικά όμως είναι μιας και η πιθανότητα κάτι τέτοιο να συμβαίνει λόγω τύχης είναι μόλις ένα προς ένα δισεκατομμύριο (1 προς 109)!
Είναι αυτό αρκετό όμως; Ο παραψυχολόγος Dean Radin είναι για ακόμα μία φορά ξεκάθαρος: «Μετά από 60 χρόνια πειραματισμών με κέρματα και σύγχρονα συστήματα RNGs (γεννήτριες τυχαίων αριθμών), οι ερευνητές έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν ένα πειστικό και συμπαγές όγκο επιστημονικών δεδομένων που υποστηρίζουν ξεκάθαρα ότι η δύναμη της θέλησης σχετίζεται με τη συμπεριφορά φυσικών αντικειμένων. Ξέρουμε ότι τα δεδομένα που συλλέχθηκαν δεν εξηγούνται με βάση την τύχη, μήτε στατιστικά λάθη ή σφάλματα στο σχεδιασμό των πειραμάτων μπορούν να εξηγήσουν τις ανωμαλίες στα ποσοστά. Δεν συλλέχθηκαν από λίγους ιδιώτες, μήτε προέκυψαν από λίγα πειράματα. [...] Γνωρίζουμε πλέον πέρα από κάθε λογική αμφιβολία πως κάτι πολύ ενδιαφέρον υπάρχει.»

«Όταν έχεις αποκλείσει το αδύνατο, τότε οτιδήποτε και αν μένει, ανεξάρτητα με το πόσο απίθανο και αν μοιάζει, πρέπει να είναι η πραγματικότητα!»

Sherlock Holmes
(Sir Arthur Conan Doyle)

Οι Εξελίξεις στην Επιστήμη Αφήνουν Χώρο για Παραφυσικά Φαινόμενα
Όπως είδαμε παραπάνω, η στάση των σκεπτικιστών σήμερα δεν στηρίζεται καθόλου σε κριτική επί των επιστημονικών δεδομένων. Σύμφωνα μάλιστα με τον καθηγητή D. Radin έχει να κάνει κυρίως «με τη ψυχολογία, την κοινωνιολογία και την ιστορία της επιστήμης». Η αλλαγή αυτή στην εστίαση της κριτικής τους οφείλεται στα 120 χρόνια ύπαρξης του κλάδου της Παραψυχολογίας και στη συγκέντρωση τεράστιου όγκου επιστημονικών δεδομένων υπέρ των παραφυσικών φαινόμενων.
Κάτι ακόμα όμως μοιάζει να «δουλεύει» υπέρ της αποδοχής της Παραψυχολογίας τις τελευταίες δεκαετίες, όπου οι θεμελιακές αρχές αρκετών κλασικών επιστημών αμφισβητούνται έντονα και αρκετές εξ αυτών αποδεικνύονται λανθασμένες. Οι νέες παραδοχές που προκύπτουν μας οδηγούν σταδιακά σε μία νέα αντίληψη για τον κόσμο μας, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι συμβατή με την ύπαρξη παραφυσικών φαινόμενων!
Αρκετά εντυπωσιακό, δεν νομίζετε; Σας θυμίζει κάτι από το στάδιο 3 που αναφέραμε παραπάνω; Η Παραψυχολογία και τα παραφυσικά φαινόμενα είναι τόσο κοντά όσο ποτέ στην αναγνώριση τους από τη συμβατική επιστήμη, μία αναγνώριση που πέρα από τα οφέλη που θα έχει για τον ίδιο τον κλάδο θα ωφελήσει το σύνολο των επιστημονικών πεδίων δίνοντας τους νέες και ορθότερες κατευθύνσεις.

---

Κουτί 1:
Η Πρώτη Πατέντα Ευρεσιτεχνίας για Ψυχικά Φαινόμενα!
Στις 3 Νοεμβρίου του 1998 έγινε δεκτή η πρώτη πατέντα ευρεσιτεχνίας στην Παραψυχολογία! Ο λόγος για την πατέντα US 5830064 με τίτλο Apparatus and method for distinguishing events which collectively exceed chance expectations and thereby controlling an output, η οποία δόθηκε σε ερευνητές του Πανεπιστημίου του Princeton και πρόκειται για μία μέθοδο πνευματικού ελέγχου από απόσταση ηλεκτρικών γεννητριών τυχαίων αριθμών (ESP).

Κουτί 2:
Guy Lyon Playfair: «Το Μεγαλύτερο Επίτευγμα των Παραψυχολόγων!»
«Οι επιθανάτιες και οι εξωσωματικές εμπειρίες είναι σήμερα γενικά αποδεκτές, όπως επίσης και το φαινόμενο όπου μικρά παιδιά εμφανίζουν αναμνήσεις από παλαιότερες ζωές είναι πλέον πολύ πιο αποδεκτό από ότι ήταν πριν από 120 χρόνια (λόγω κυρίως της δουλειάς του Ian Stevenson).
Για εμένα προσωπικά, το μεγαλύτερο επίτευγμα των παραψυχολόγων είναι ότι κατάφεραν να προσφέρουν στατιστικά σημαντικές αποδείξεις για την ύπαρξη των πιο γνωστών ψυχικών φαινομένων (τηλεπάθεια, clairvoyance, τηλεκίνηση, πρόγνωση κ.ά.)»

Κουτί 3:
Αλλάζουν Στάση οι Σκεπτικιστές;
Το 1995, ο Carl Sagan (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell και γνωστός σκεπτικιστής) εξέδωσε το βιβλίο του The Demon haunted world από τις εκδόσεις Random House, όπου βάλθηκε να απομυθοποιήσει μαζικές υστερίες όπως απαγωγές εξωγήινων, ψυχικές θεραπείες και οτιδήποτε άλλο μπορεί να βρει κάποιος στον τομέα New Age των σύγχρονων βιβλιοπωλείων.
Ανάμεσα στα άλλα όμως υπήρχε και μία εκπληκτική παραδοχή: «Τη στιγμή της συγγραφής του βιβλίου υπάρχουν τρεις ισχυρισμοί σχετικά με τα φαινόμενα ESP (τηλεπάθεια κ.λπ.) οι οποίοι κατά την άποψη μου αξίζουν σοβαρής έρευνας: 1) με τη σκέψη και μόνο άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν τυχαίες γεννήτριες αριθμών σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, 2) άνθρωποι σε κατάσταση ελαφριάς χαλάρωσης των αισθητήριων οργάνων τους μπορούν να δεχθούν σκέψεις ή εικόνες που "προβάλλονται" (πνευματικά) σε αυτούς και 3) μικρά παιδιά κάποιες φορές αναφέρουν λεπτομέρειες από μία παλαιότερη ζωή τους, οι οποίες μετά από έλεγχο αποδεικνύονται ακριβείς και δεν είναι δυνατόν να τις έχουν λάβει τα παιδιά μέσω κάποιου άλλου τρόπου πέρα της μετενσάρκωσης!»

Κουτί 4:
Οι ΗΠΑ Αποδέχονται την Ύπαρξη Παραφυσικών Φαινόμενων;
Στις ΗΠΑ πλήθος κρατικών υπηρεσιών έχουν ασχοληθεί με την αξιολόγηση επιστημονικών δεδομένων από πειράματα παραψυχολογίας, καταλήγοντας όλα στο ίδιο συμπέρασμα: υπάρχουν συγκεκριμένα είδη ψυχικών φαινόμενων όπου τα πειραματικά δεδομένα δείχνουν πως αξίζουν περαιτέρω σοβαρής επιστημονικής έρευνας.
Πιο συγκεκριμένα, το 1981 το Congressional Research Service ανέφερε πως: «Πρόσφατα πειράματα στο remote viewing (η ικανότητα να "βλέπεις" τι συμβαίνει σε μεγάλη απόσταση) υποδεικνύουν πως υπάρχει ένας σύνδεσμος μεταξύ του ανθρώπινου μυαλού με άλλα ανθρώπινα μυαλά και την ύλη.»
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το Army Research Institute σημείωνε πως: «Τα επιστημονικά δεδομένα που αναλύθηκαν είναι αυθεντικά και καταδεικνύουν την αδυναμία της επιστήμης να τα εξηγήσει. [...] Αν είναι όντως αυτό που υποτίθεται ότι είναι, τότε οι εφαρμογές (στη θεωρία και την πράξη) θα είναι τεράστιες!»
Εν έτη 1995, το American Institute for Research αξιολόγησε απόρρητα -έως τότε- κρατικά πειράματα παραψυχολογίας που είχαν γίνει για τη CIA, μετά από απόφαση του αμερικανικού κογκρέσου. Η στατιστικολόγος Jessica Utts του Πανεπιστημίου Davis της California και ο ψυχολόγος Dr Ray Hyman του Πανεπιστημίου του Oregon (ένας από τους μεγαλύτερους τότε σκεπτικιστές) δήλωσαν πως «Τα φαινόμενα που καταγράφονται στα πειράματα είναι πραγματικά!»


Πηγές-Βιβλιογραφία:
- Eysenck, H. J. (1957), Sense and nonsense in psychology, εκδόσεις New Penguin.
- Honorton, C., Berger, R. E., Varvoglis, M. P., et all (1990), Psi communication in the ganzfeld: Experiments with an automated testing system and a comparison with meta-analysis of earlier studies, Journal of Parapsychology 54.
- Honorton, C. & Ferrari, D. C. (1989), Future telling: a meta-analysis of forced-analysis of earlier precognition experiments, 1935-1987, Journal of Parapsychology 53.
- Jahn, R. G. & Dunne, B. J. (1986), On the quantum mechanics of consciousness, with application to anomalous phenomena, Foundations of Physics 16.
- Palmer, J. (1985), An evaluative report on the current status of parapsychology, U.S. Army Research Institute, European Science Coordination Office, Contract N. DAJA 45-84-M-0405.
- Pratt, J. G., Rhine, J. B. et all (1966), Extrasensory perception after sixty years, εκδόσεις Bruce Humphries (πρώτη έκδοση: 1940).
- Radin, D. (1997), The Conscious Universe, Harper San Francisco.
- Radin, D. & Ferrari, D. C. (1991), Effects of consciousness on the fall of dice: A meta-analysis, Journal of Scientific Exploration 5.
- Radin, D. & Nelson, R. D. (1989), Evidence for consciousness-related anomalies in random physical systems, Foundations of Physics 19.
- Sagan, C. (1995), The demon haunted world, Random House.
- U.S. Library of Congress, Congressional Research Service (1983), Research into "psi" phenomena: Current status and trends of congressional concern, compiled by Dodge, C. H.

---

Σημείωση: Μέρος της παρούσας μελέτης δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό mystery, τεύχος 49.